Czy Waszemu dziecku brakuje motywacji do nauki w domu? Ma do wykonania wiele zadań, ale nie może się zmotywować? Nie wiecie od czego zacząć i polepszyć efektywność uczenia się? Oto kilka zasad, które być może pomogą zmotywować Wasze dziecko do pracy:
Organizacja nauki
To, co pomaga dziecku zmobilizować się do pracy, to dobra organizacja czasu nauki. Bardzo ważny jest stabilny harmonogram i systematyczność. Dopilnujmy, by dziecko wstawało o stałej porze (rannej). Pomóżmy dziecku zabrać się do lekcji. Najlepiej, aby odrabiało je w stałych godzinach, w miejscu, gdzie jest cicho, gdzie może się ono skoncentrować i nic go nie rozprasza, gdzie w tle nie jest włączony telewizor. Przed przystąpieniem do nauki dobrze jest przygotować wszystkie książki i pomoce, tak aby później nie przerywać pracy. Zwłaszcza w przypadku małych dzieci, jest to bardzo ważne. Przeciętne dziecko w klasie I potrafi skupić się na 15 minut, w klasie III na pół godziny. Przerwę trzeba zrobić gdy dziecko zaczyna mieć problemy z koncentracją uwagi, jest zmęczone. Czasem pomocny jest grafik – zapisywanie zadań do wykonania i terminów ich realizacji. Grafik niech dziecko umieści w widocznym miejscu i odznacza zrealizowane zadania – to bardzo motywuje, bo jest wizualnym odzwierciedleniem wykonanej pracy.
Wspieraj, ale nie wyręczaj
Pomagając dziecku w odrabianiu zadań domowych nie należy wyręczać dziecka. Należy wdrażać go do samodzielnej pracy. W procesie uczenia się ważną rolę odgrywa samokontrola wykonanej pracy. Chodzi w niej o to, aby dziecko samo odkryło swoje błędy i samo je poprawiło. Należy dziecko przyzwyczajać do podejmowania wysiłku, do pokonywania trudności, wtedy uwierzy we własne możliwości, a także uczy się rozwijać swoje uzdolnienia, a przede wszystkim uczy się odpowiedzialności za swoje postępowanie.
Mądrze motywuj
W procesie szkolnego uczenia się motywacja odgrywa duża role. Jest siłą pobudzająca do nauki, zdobywania wiedzy, rozszerzania zainteresowań. Od kar lepsze są nagrody, ale stosowanie ich musi być ostrożne. Złotym środkiem jest drobna nagroda, np. w postaci uznania rodziców, pochwały. Dziecko będzie miało poczucie, że rodzice interesują się jego życiem. Chwaląc dziecko stosujmy tak zwana pochwałę opisowa tzn. nie mówmy wprost: jesteś grzeczny, jesteś mądry. Spowodujmy, by dziecko tak samo pomyślało o sobie mówiąc, co widzimy, co czujemy.
Nie pozwól dziecku, by źle mówiło o sobie
Duży wpływ na motywację ma także pozytywna ocena rezultatów własnej pracy. Każdy lubi, gdy jego starania są doceniane. Pamiętajmy więc, aby zauważać nawet niewielkie osiągnięcia dziecka i aby chwalić je nawet za drobne postępy. Czasem mamy okazje słyszeć, że dziecko źle mówi o sobie: „jestem głupi”, „nie dam rady”, „i tak mi się nie uda”. Są to głosy, które są wrogami sukcesu. Zastanówmy się skąd się to bierze. Czasem nieświadomie nadajemy dzieciom etykietki i tak o nich myślimy: „ten jest zdolny, ten powolny, ten zapominalski”. Sprawiamy, że dziecko tak zaczyna myśleć o sobie. A przecież każde dziecko może być postrzegane jako osoba o wielorakich cechach: raz nieśmiała, raz hałaśliwa, raz powolna i zamyślona, a raz szybka i zdecydowana, ale nigdy niejednakowa, zawsze mająca szanse rozwoju. Pozwólmy usłyszeć dziecku, jak mówimy o nim pozytywne rzeczy, przypominajmy mu jego osiągnięcia, stwarzajmy sytuacje, w których dziecko może zobaczyć siebie w innym świetle. Lęk przed niepowodzeniem powoduje u dzieci występowanie tendencji do rezygnacji, formułowanie niskich aspiracji i niskich oczekiwań, a także do unikania zadań.
Od którego przedmiotu zaczynać odrabianie lekcji?
Wybór uzależniony jest od uzdolnień i zainteresowań dziecka oraz od jego właściwości psychicznych.. Dzieci pracujące szybko i energicznie, ale łatwo męczące się mogą zacząć od przedmiotu najtrudniejszego dla nich, na koniec niech zostawią łatwy. Dziecko które ma trudności z zabraniem się do pracy powinno zaczynać od przedmiotu, który lubi lub zadania łatwego, po to aby nie zniechęciło się od razu do lekcji. Dziecko mające lepszą pamięć wzrokową powinno uczyć się z podręcznika lub notatek, pomocne dla niego będą podkreślenia, linie faliste, kolorowe, główne myśli umieszczone w ramkach. Dziecko o przewadze pamięci słuchowej zapamiętuje przede wszystkim elementy słuchowe, dużo więc korzysta uważając na lekcjach, wykorzystując zapamiętane informacje i objaśnienia nauczyciela. W domu powinno uczyć się głośno albo słuchać tekstu czytanego przez inną osobę.
W nauce warto stosować różnego rodzaju techniki ułatwiające zapamiętywanie. Notatki
z wykorzystaniem różnych kolorów, bazowanie na skojarzeniach, robienie map myśli. Wszelkiego rodzaju fiszki, czyli słowa klucze w książkach, na tablicy, ścianie, biurku. To wszystko może pomóc dziecku lepiej i bardziej trwale opanować materiał.
Co jeszcze sprzyja dobrej pracy mózgu?
- Sen. Jest on konieczny dla właściwej pracy całego układu nerwowego, a szczególnie dla mózgu. Dziecko musi mieć zapewniony sen we właściwej dla niego porze nocnej, nie może „przesiadywać” po nocach ( obojętnie z jakiego powodu ).
- Tlen. Pracujący mózg potrzebuje dużo tlenu. Dbajmy zatem o wietrzenie pomieszczeń. Róbmy krótkie przerwy na kilka oddechów przy otwartym oknie.
- Ruch. Jest on konieczny do lepszego dotlenienia organizmu, ale też prawdopodobnie pod jego wpływem wzrasta wydzielanie substancji odpowiedzialnych za przetwarzanie i utrwalanie śladów pamięciowych. Zatem dziecko codziennie powinno uczestniczyć w zabawach ruchowych i wysiłku fizycznym.
Omówione wyżej zasady są dość ogólne. Nie da się sformułować gotowej recepty, jak pomagać dziecku. Do każdego należy podchodzić indywidualnie. Jedne dzieci nie mają prawie żadnych problemów z nauką, innym nie idzie z części przedmiotów. Rodzicielska „pierwsza pomoc” powinna być wiec dostosowana do potrzeb dziecka, a rodzice znają swoje dzieci najlepiej.
opracowanie: Małgorzata Kaczorowska i Ewelina Mężeńska
literatura:
MacKenzie Robert „Kiedy pozwolić ? Kiedy zabronić?”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne”. Gdańsk, 2001
Staniszewski Wojciech „7 przykazań szkolnych”, portal Gazeta.pl, 2003
www.akademia-umyslu.pl
www.unicef.pl
